काठमाडौंः नेपाल विद्युत् प्राधिकरणले काठमाडौं उपत्यकालाई लोडसेडिङमुक्त र उपत्यकाबाहिर न्यूनीकरण गर्न दुई सय मेगावाट विद्युत् माग घटाउने योजना अघि सारेको छ । तिहारदेखि उपत्यकालाई लोडसेडिङमुक्त र बाहिर दुई घण्टामात्र लोडसेडिङ गर्दै आएको प्राधिकरणले सबैभन्दा बढी विद्युत्को माग हुने पुस र माघ महिनामा २ सय मेगावाट माग घटाउने योजना अघि सारेको हो ।
विद्युत् माग घटाउनु भनेको उत्पादन बढाउनुसरह भएको भन्दै प्राधिकरणले विद्युत् खपत कम तथा चुहावट नियन्त्रण अभियानलाई अघि बढाएको छ । “बढी विद्युत् खपत गर्ने उपकरणहरु नचलाएर पिक लोडमा विद्युत् माग नै घटाउने लक्ष्यसहित योजना अघि बढाएका छौं,” प्राधिकरण ग्राहक तथा वितरण निर्देशनालयका उपकार्यकारी निर्देशक गोपालबाबु भट्टराई भन्छन्, “दुई सय मेगावाटसम्म विद्युत् माग नै घटाउन सकिने अनुमानसहित अघि बढेका छौं ।”
हाल विद्युत्को माग १२ सय ५० मेगावाट र ४ सय १० मेगावाटको हाराहारीमा लोडसेडिङ गरिरहेको प्राधिकरणले आगामी आगामी पुस र माघमा १४ सय ७५ मेगावाटसम्म पुग्ने तथा ५ सय ३० मेगावाट लोडसेडिङ हुने अनुमान गरेको छ । सो अवधिमा सम्ममा हाल नौ सय मेगावाटको हाराहारीमा विद्युत् क्षमता भए पनि घटेर तीन सय मेगावाटमा झर्नेछ ।
प्राधिकरणका अनुसार भारतबाट थप आयातसहित ५ सय ५० मेगावाटका साथै विद्युत् प्राधिकरण र निजी क्षेत्रबाट उत्पादित गरी ९ सय ४० मेगावाट आपूर्ति हुने प्रक्षेपण छ ।
भारतबाट थप बिजुली आयातबारे अझै टुंगो नलागेकोले प्राधिकरणले आगामी हिउँदमा विद्युत् माग घटाउनका लागि झण्डै २८ लाख घरायसी ग्राहकलाई प्राधिकरणले कम विद्युत् खपत गर्ने लिड बल्ब वितरण गर्ने लक्ष्यसमेत राखेको छ । प्राधिकरणले त्यो बल्ब वितरणका लागि अर्थ मन्त्रालयबाट दुई अर्ब बराबरको रकम माग गरे पनि अहिलेसम्म दिने नदिने टुंगो लागेको छैन ।
प्राधिकरणका एक अधिकारीका अनुसार बल्ब वितरणका लागि मागिएको बजेट दिन अर्थले अस्वीकार गरेको छ । हालसम्म बजेट आइसकेर वितरण सुरु गरिसक्ने प्राधिकरणको योजना थियो । तर, त्यो अघि बढ्न सकेको छैन । प्राधिकरणले बल्ब वितरणसहित तार र पोल परिवर्तन, चुहावट नियन्त्रण लगायतका लागि १० अर्ब रुपैयाँ एक महिनाअघि माग गरे पनि अर्थले हालसम्म दिएको छैन ।
बल्ब वितरणमा अर्थको स्वीकृति नआएर अघि बढाउन नसके पनि अन्य विद्युत् माग घटाउने कार्यक्रमलाई अघि बढाइएको उपकार्यकारी निर्देशक भट्टराईले जानकारी दिए । “विद्युत्को अति माग हुने पिक समयमा आइरन, रुम हिटर, पानी तान्ने पम्प, इमर्सन हिटर, एयर कन्डिसनर, इलेक्ट्रिक गिजर, वासिङ मेसिनलगायतका उपकरणहरु नचलाउनका लागि जनचेतनाका कार्यक्रम अघि बढाएका छौं,” उनले भने ।
विद्युत् प्राधिकरणले बिजुली बढी खपत गर्ने साना तथा ठूला उद्योगहरुमा इनर्जी परीक्षण उपलब्ध गराई उपलब्ध विद्युत्को अधिकतम उपयोग गर्ने, उद्योगका मोटरहरुमा क्यापासिटर बैंक अनिवार्य रूपमा जडान गर्ने, कार्यालय परिसर तथा उद्योगहरुमा लिड प्रयोग गर्न आग्रह गरेको छ । यसको लागि अनिवार्य रूपमा दिनमा निभ्ने गरी स्वचालित स्वीच प्रयोग गर्ने, जथाभावी बत्ती नबाल्ने, सौर्य सडकबत्ती प्रयोग गर्ने जस्ता कार्यक्रम अघि बढाएको छ ।