गुणस्तरहीन विद्युतीय ट्रान्सफर्मर आयात प्रकरणमा नयाँ तथा पुराना महाप्रबन्धकको संलग्नता देखिएपछि विद्युत् प्राधिकरण सञ्चालक समितिले थप छानबिन गरी कारबाही अघि बढाउन अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगलाई अनुरोध गर्ने भएको छ ।
सिन्धुपाल्चोक र अन्य वितरण केन्द्रका सातवटा ट्रान्सफर्मर लैनचौरस्थित आफ्नो वर्कसपमा परीक्षण गर्दा सबैमा तामाको तारको सट्टा आल्मुनियम भेटिएपछि प्राधिकरण यस्तो निर्णयमा पुगेको हो । परीक्षणपछि चीनको हुवेई सनलाइट इलेक्ट्रिक कम्पनीका ट्रान्सफर्मर नक्कली भएको पत्ता लागेको छ ।
अब बस्ने सञ्चालक समिति बैठकले थप छानबिन गरी दोषीमाथि कारबाही प्रक्रिया अघि बढाउन अख्तियारलाई औपचारिक रूपमा अनुरोध गर्ने तयारी भएको एक अधिकारीले बताए ।
उनका अनुसार पाँच वर्षयता प्राधिकरणका वितरण तथा ग्राहक सेवा विभागमा कार्यरत सबै महाप्रबन्धक छानबिनको दायरामा पर्ने सम्भावना छ । “यसमा वर्तमान कामु कार्यकारी निर्देशक महेन्द्रलाल श्रेष्ठदेखि युगलकिशोर साह, रामेश्वर यादव सबै पर्ने देखिन्छ,” उनले भने ।
विद्युतीय ट्रान्सफर्मरबाट अत्यधिक चुहावट हुने, पड्कनेजस्ता समस्या आएपछि प्राधिकरणले सञ्चालक डा. कृष्णप्रसाद दुलालको संयोजकत्वमा छानबिन उपसमिति गठन गरेको थियो । उपसमितिले प्राधिकरणका केन्द्रीय र हेटौंडास्थित प्रयोगशालामा परीक्षण गर्दा आयातीत सबै ट्रान्सफर्मर गुणस्तरहीन रहेको पत्ता लगाएको थियो । ती ट्रान्सफर्मरमा गम्भीर समस्या रहेको र चुहावट मापदण्डभन्दा तीन गुणा बढी भएको भन्दै उपसमितिले अधिकांश ट्रान्सफर्मरमा जल्ने र पड्कने समस्या भेटाएको थियो ।
प्रतिवेदनले यसमा उच्च तहका कर्मचारीलाई मुछेपछि अर्का सञ्चालक मोहन पन्तको संयोजकत्वमा फेरि छानबिन समिति गठन गरिएको थियो । तर, यो समितिले प्रभावकारी काम गर्न नसकेको ती अधिकारीले बताए । आफू पनि यसमा पर्ने सम्भावना देखेपछि केही महाप्रबन्धकहरूले उपसमितिको प्रतिवेदन गलत भएको जिकिर गरेका थिए । पछि उपकरणको परीक्षण गर्दा गलत नभएको देखिएको थियो ।
उपसमितिको प्रतिवेदनमा सहवन्त इलेक्ट्रिक कम्पनी लिमिटेड (थाइल्यान्ड), सेनयाङ डोङजेङ इलेक्ट्रिसिटी इक्युपमेन्ट कम्पनी लिमिटेड (चीन), एसभीआर इलेक्ट्रिकल प्रालि (चीन), हुबेई सनलाइट इलेक्ट्रिक कम्पनी लिमिटेड (चीन) र निग्वो एयूएक्स हाइटेक्नोलोजी कम्पनी लिमिटेड (चीन)बाट आयात गरिएका सबै ट्रान्सफर्मर गुणस्तरहीन भएको उल्लेख छ ।
यसमध्ये सबैभन्दा गुणस्तरहीन ट्रान्सफर्मर सहवन्तको छ । उसका सबै ट्रान्सफर्मर ‘स्ट्रङ्ली रिजेक्टेड’ भनी उपसमितिले प्रतिवेदन दिएको छ । यस्तै सेनयाङ, एसभीआर, हुवेई र निङबोका ट्रान्सफर्मरलाई ‘अस्वीकार’ भनिएको छ । यी पाँच कम्पनीबाट २०६३ देखि विभिन्न क्षमताका साढे ६ हजार ट्रान्सफर्मर खरिद गरिएको प्रतिवेदनमा उल्लेख छ ।
३३ केभी भोल्टेजतर्फको १ सय केभीए क्षमतायुक्त ट्रान्सफर्मर परीक्षण गर्दा ‘नो लोड लस’ १ सय ८१ वाट पाइएको छ, जुन प्राधिकरणले तोकेको २ सय ९० भन्दा धेरै कम हो । त्यस्तै ‘फुललोड लस’ ३ हजार ५ सय २९ पाइएको छ, जुन प्राधिकरणले निर्धारण गरेभन्दा दोब्बर हो । प्राधिकरणले न्यूनतम ‘फुल लोड लस’ १ हजार ८ सय वाट निर्धारण गरेको छ । अधिकांश कम्पनीका ११ केभी क्षमतायुक्त ट्रान्सफर्मर निर्धारित मापदण्डभन्दा तीन गुणा कम छन् । ट्रान्सफर्मरको तौल पनि कम भएको उपसमितिले जनाएको छ ।
दुई वर्षअघि तत्कालीन सञ्चालक मुकेशराज काफ्लेको संयोजकत्वमा गठित अध्ययन समितिले पनि अधिकांश ट्रान्सफर्मर गुणस्तरहीन भएको प्रतिवेदन बुझाएको थियो । प्रतिवेदनमा परीक्षणपछि मापदण्डअनुरूप भएमात्र जडान गर्न सिफारिस गरिएको थियो । प्राधिकरण व्यवस्थापनले यो सिफारिस पनि कार्यान्वयन गरेको थिएन ।
प्राधिकरणले ०६३ सालयता चीन र थाइल्यान्डलबाट ४ हजार ६ सय ५७ वटा ट्रान्सफर्मर खरिद गरेको छ ।
गत वर्ष कुल उत्पादित बिजुलीमध्ये २८ प्रतिशत चुहावट भएको थियो, जसबाट वार्षिक ६ अर्ब रुपैयाँबराबर घाटा हुँदै आएको प्राधिकरणले जनाएको छ ।
प्रस्तुति: कारोबार
