विनियोजित बजेटभन्दा चार गुणा बढी खर्च हुने अनुमान
२४ जेठ, काठमाडौं । निर्माणाधीन अवस्थामा रहेका अधिकांश राष्ट्रिय गौरवका आयोजनामा सन्तोषजनक तरिकाले पनि काम हुन सकेको छै्रन । अधिकांशले चालु आर्थिक वर्ष २०७४/७५ मा बिनियोजन गरेको बजेट नै पूर्णरुपमा खर्च गर्न सकेका छैनन् । तर, भेरी बबई डाइभर्सन आयोजनाले भने सुरुमा बिनियोजित बजेटको झन्डै चार गुणा बढी खर्च गर्दैछ ।
चीनबाट टनेल बोरिङ्ग मेसिन (टीबीएम) ल्याएपछि यो आयोजनाको काम उत्साहजनक रुपमा अघि बढेको छ । कुल १२ किलोमिटर सुरुङमध्ये अहिलेसम्म ४.८८ किलोमिटर खनिएको आयोजना प्रमुख शिवकुमार बस्नेत बताउँछन् ।
उनका अनुसार कात्तिकको अन्तिम साताबाट काम थालेको यो मेसीनले अहिले दैनिक ३५ मिटरसम्म सुरुङ खन्ने गरेको छ । सुरुमा टिबिएमले दैनिक २० मिटर मात्रै खन्ने आंकलन गरिएको थियो । तर, अहिले आकलन गरिएको भन्दा मेसीनले झन्डै दोब्बर बढी सुरुङ खनिरहेको छ ।
उनले भने ‘दैनिक ३५ मिटर सुरुङ खन्न सम्भव होला भन्ने हामीले पनि अनुमान पनि गरेका थिएनौं, तर भौगोलिक सहजताका कारण हामीले सोचेभन्दा बढी काम भइसकेको छ ।’
काम कहिले सकिन्छ ?
सुरुमा टिबिएम मेसीन जडान गर्नका लागि १५० मिटर सुरुङ खनियो । यसको लागि भने झन्डै ८० दिन लागेको थियो । परम्परागत ढंगले खनेका कारण लामो समय लागेको थियो ।
वस्नेतका अनुसार अहिलेम्म करिब ४० प्रतिशत काम सकिएको छ । राष्ट्रिय गौरवको यो आयोजनाका लागि खन्नुपर्ने कुल १२ मध्ये ६ किलोमिटर सुरुङ खन्न जोखिमयुक्त मानिएको छ, जहाँ अब केहि समयपछि सुरुङ खन्ने काम सुरु हुनेछ ।
बस्नेतले भने ‘अब १ किलोमिटर पछि जोखिमयुक्त स्थान आउने हाम्रो आकलन छ, त्यसपछि मात्रै थाहा हुन्छ काम कहिले सकिन्छ भन्ने ।’
सन् २०२० सम्ममा सुरुङ खनिसक्ने आयोजनाको लक्ष्य छ । मेसिनले सुर्खेतको भेरीगंगा नगरपालिकाको हात्तीखालबाट चिप्लेसम्म सुरुङ खन्नेछ ।
बढ्यो ४ अर्ब २० करोड लागत, अझै डेढ अर्ब रकम आवश्यक
राष्ट्रिय गौरबका ४ वटा आयोजनामध्ये ३ वटाले चालु आर्थिक वर्षमा बिनियोजन गरेको पूरै रकम पनि खर्च गर्न सकेका छैनन् । तर, भेरी बबई डाइभर्सनमा सुरुमा बिनियोजन गरेको भन्दा चार गुणा रकम खर्च हुने भएको छ ।
बस्नेतका अनुसार चालु आर्थिक वर्षको बजेटमा सरकारले यो आयोजनाका लागि ८८ करोड बजेट बिनियोजन गरेको थियो । त्यो रकम सकेर आयोजनाले थप २ अर्ब ५ करोड रकम पनि सक्न लागिसकेको छ । र, आयोजनाका लागि अझै डेढ अर्ब रकम आवश्यक परेको बस्नेत बताउँछन् ।
बस्नेतका अनुसार आयोजना सम्पन्न भएपछि बर्दिया र बाँकेको ५१ हजार हेक्टर खेतीयोग्य जमिनलाई सिंचाइ हुनेछ भने ४८ मेगावाट विद्युत उत्पादन गर्ने योजना छ ।
सिंचाइका लागि सुरुङ खन्ने काम अघि बढे पनि बिजुली उत्पादनका लागि आयोजनाले काम अघि बढाएको छैन । विद्युत्त उत्पादनका लागि चिप्लेमा हेडवर्क्स र हात्तीखालमा पावरहाउस बनाउनुपर्छ । तर, यसका लागि टेण्डरसमेत भएको छैन ।
आयोजना प्रमुख बस्नेतले भने, ‘जोखिमयुक्त भाग खनेर सकेपछि जलविद्युतको काम अघि बढाउने सोचमा छौं ।’ अहिले जलविद्युत गृह निर्माणका लागि आयोजनाले टेबल वर्क्समा मात्रै काम गरिरहेको छ ।
सुरुवातमा १२ अर्ब ६३ करोड लागत अनुमान गरिएकोमा अहिले यस्तो लागत १६ अर्ब ४३ करोड लाग्ने आकलन गरिएको छ । आर्थिक वर्ष ०६८÷६९ मा अगाडि बढाइएको यो आयोजना आर्थिक वर्ष ०७७/७८ मा निर्माण सम्पन्न गर्ने लक्ष्य लिइएको छ ।
स्रोत:अनलाइनखबर
