कार्तिक ६, २०७६
काठमाडौँ — बंगलदेशले कम्तीमा २० वटा जलविद्युत् आयोजनामा लगानी गर्ने इच्छा देखाएको छ । मंगलबारदेखि सुरु भएको नेपाल–बंगलादेश प्राविधिक समितिको बैठकमा उनीहरूले यस्तो इच्छा प्रकट गरेका हुन् ।
‘बैठकमा कार्गो, खाद्य वस्तुलगायत हाइड्रो पावरसम्मको छलफल भयो,’ बैठकमा सहभागी एक नेपाली अधिकारीले भने, ‘करिब २० हाइड्रो पावरमा लगानी गर्न इच्छा देखाएका छन् । यस विषयमा ऊर्जा मन्त्रालयसँग थप छलफल गरेर अगाडि बढ्न सकिन्छ,’ उद्योग, वाणिज्य तथा आपूर्ति मन्त्रालय सहसचिव एवं नेपाली प्रतिनिधिमण्डलका नेता नवराज ढकालले भने ।
यस सम्बन्धमा जलविद्युत सम्बन्धी सचिवस्तरीय समितिबाट टुंगो लगाउने सहमति भएको उनले जानकारी दिए । उनका अनुसार दुई मुलुकबीचको कार्गो ट्रान्जिटमा सहजता, मोटर भेइकलको सन्दर्भमा छलफल भएको छ । यसको अर्थ यात्रुवाहक सवारीहरू आतेजाते गर्ने व्यवस्था हो । सामग्री ढुवानीका क्रममा बिनाअवरोध सञ्चालनको व्यवस्था मिलाउने छलफल भएको छ ।
उनका अनुसार हाल पारवाहन सन्धिअनुसार नेपालको ट्रक भारतको बोर्डरसम्म जान्छ । तर, बंगलादेशको ट्रक बोर्डरसम्म जान पाउँदैन । त्यसमा बंगलादेशले सहजीकरण गर्नुपर्ने चासो राखेको छ । यीबाहेक विभिन्न पाँच वटा एमओयूमा पनि छलफल भएको सहसचिव ढकालले बताए । जसअन्तर्गत कृषि, खाद्य वस्तु तथा व्यापारसम्बन्धी छन् । गैरभन्सार अवरोधको विषयमा छलफल भएको जनाएको छ । हाल अलैंची र धागो निर्यातको सम्भावना भए पनि निर्यात सुविधा छैन । ती उद्योग प्रवर्द्धन गर्ने विषयमा पनि छलफल भएको छ ।
धागो उत्पादक संघका अध्यक्ष पवन गोल्यानका अनुसार बंगलादेशमा पर्याप्त सम्भावना भए पनि निर्यात भएको छैन । बंगलादेशले काँकडभिट्टाबाट निर्यात गर्न रोक लगाएको छ । जसले गर्दा करिब १५ वर्षदेखि निर्यात हुन सकेको छैन । ‘पोलिस्टर र सेन्थेटिकको माग उच्च छ,’ अध्यक्ष गोल्यानले भने, ‘निर्यात गर्न पाएका छैनौं ।’ बंगलादेश निर्यात खुलेको एक वर्षमा ५ अर्बको निर्यात गर्न सकिने उनले बताए । ‘धागोको बजार छ । उत्पादन पनि पर्याप्त छ,’ गोल्यानले भने, ‘निर्यात अवरोध हटे नेपालको उत्पादन थप विस्तार हुन्छ । एक वर्षमै ५ अर्ब निर्यात गर्न सक्छौं ।’ छलफलका क्रममा बंगलादेशमा अभाव हुने कृषि सामग्री नेपालबाट पठाउने पनि सहमति भएको छ ।
‘वर्षाको समयमा नेपालको तुलनामा बंगलादेशमा मूल्य बढ्छ । त्यस्तो अवस्थामा नेपालबाट व्यवस्था गर्न छलफल भयो,’ ढकालले भने । एक अर्काका मुलुकमा हुने व्यापार मेलामा सहभागी जनाउने र वस्तु प्रवर्द्धन गर्ने पनि सहमति भएको छ । विद्यार्थीका लागि भिसा प्रोसेसिङको क्रममा पनि सहजीकरण गर्ने विषयमा पनि छलफल भएको छ । ढकालका अनुसार छलफल सकारात्मक भए पनि टुंगोमा भने पुगिसकेको छैन ।
बुधबार थप छलफल गरेर टुंगोमा पुग्ने बताए । बैठकमा सहभागी खाद्य प्रविधि तथा गुण नियन्त्रण विभागका महानिर्देशक मतिना वैद्यका अनुसार खाद्य सुरक्षाको सन्दर्भमा एमओयूको तयारी भएको बताइन् । उनका अनुसार २०१७ बंगलादेशमा भएको छलफलमा पनि फुड सेफ्टी रेगुलेटरी एजेन्सीसँग एमओयू गर्ने छलफल भएको थियो । अहिले तयार छ । मन्त्रिपरिषद्बाट पनि स्वीकृत भइसकेको उनले बताइन् । ‘जनवरीमा हुने सचिवस्तरीय बैठमा हस्ताक्षर हुनेछ,’ उनले भनिन् ।
वैद्यका अनुसार बैठकमा एक अर्काको प्रयोगशालालाई मान्यता दिने विषयमा पनि छलफल भएको छ । प्रयोगशालाका सम्बन्धमा सूचना आदानप्रदान र प्लान्ट क्वारेन्टाइनको सन्दर्भमा पनि छलफल भएको छ । ‘सम्झौता हुँदा नेपालमा परीक्षणपश्चात् वस्तु निर्यात गर्दा बंगलादेशले मान्यता दिनुपर्छ । बंगलादेशको वस्तुलाई हामीले पनि मान्यता दिनुपर्छ,’ उनले भनिन् । उनका अनुसार जुस आयतमा लगाइएको रोक सन्दर्भमा बंगलादेशी प्रतिनिधिले प्रश्न गरेका थिए । जुसमा बंगलादेशी व्यापारीले समस्या बेहोर्नु परेको उनीहरूले जनाएका थिए । ‘रोकले बंगलादेशलाई अप्ठ्यारो पर्यो । जुस निर्यात गर्न सकेनौं भन्ने प्रश्न उठाए,’ उनले भनिन् । २०१७ मा बंगलादेशमा भएको थियो । अहिले नेपालमा सुरु भएको हो । प्राविधिक समितिको बैठकमा बंगलादेशबाट सरिफा खानाको नेतृत्वमा ७ सदस्य सहभागी छन् । नेपालतर्फ सहसचिव ढकालको नेतृत्वमा १५ सदस्य सहभागी छन् । वैद्यका अनुसार जनवरीमा हुने वाणिज्य सचिवस्तरीय बैठकको तयारीका लागि प्राविधिक समितिको बैठक बसेका हो ।
स्रोत:कान्तिपुर
