सुरुङ निर्माणको ४ सय वर्षे इतिहासमा २३० किमि पूरा

2084

नेपालमा ४ सय वर्षअघि अर्गली सिँचाइ आयोजनाको लागि १.५ किलोमिटरको सुरुङ निर्माण गरिएको तथ्य फेला परेको छ । तर, त्यसपछिको झण्डै २ सय वर्ष पछाडि अर्थात् सन् १९१७ मा चुरियामा सडकका लागि आधुनिक रुपमा सडकको सुरुङ निर्माण गरिएको थियो । नेपाल टनेल एसोसियसनका अनुसार उक्त सडक सुरुङ निर्माणका मुख्य इन्जिनियर तत्कालीन पूर्वी नेपालका गर्भनर गजलराज सिंह थापाका नाती डिल्लीजंग थापाले गरेका थिए । जलविद्युत् आयोजनामा निर्माण गरिएको एक मेगावाटको तिनाऊ जलविद्युत् आयोजनाको सुरुङ निर्माण भने ३० वर्षअघि सम्पन्न भएको थियो । नेपालमा ४ सय वर्षअघि अर्गली सिँचाइ आयोजनाको लागि १.५ किलोमिटरको सुरुङ निर्माण गरिएको तथ्य फेला परेको छ । तर, त्यसपछिको झण्डै २ सय वर्ष पछाडि अर्थात् सन् १९१७ मा चुरियामा सडकका लागि आधुनिक रुपमा सडकको सुरुङ निर्माण गरिएको थियो । नेपाल टनेल एसोसियसनका अनुसार उक्त सडक सुरुङ निर्माणका मुख्य इन्जिनियर तत्कालीन पूर्वी नेपालका गर्भनर गजलराज सिंह थापाका नाती डिल्लीजंग थापाले गरेका थिए । जलविद्युत् आयोजनामा निर्माण गरिएको एक मेगावाटको तिनाऊ जलविद्युत् आयोजनाको सुरुङ निर्माण भने ३० वर्षअघि सम्पन्न भएको थियो । नेपाल टनेल एशोसियसनका उपाध्यक्ष रामहरि शर्माले आइतबार हिमालय हाइड्रो एक्स्पो अन्तर्गत भएको सुरुङको विगतको इतिहास र वर्तमानको परिदृष्यबारे चर्चा गर्दै पछिल्लो ३० वर्षमा २ सय ३० किलोमिटर सुरुङ निर्माण सम्पन्न भएको बताए । “सुरुङको इतिहास हेर्ने हो भने ४ सय वर्ष पुरानो छ, गति भने पछिल्लो ३० वर्षमा मात्रै लिएको छ,” उनले भने, “आगामी पाँच वर्षभित्र २ सय किलोमिटर र १० वर्षभित्र ५ सय किलोमिटर बनाउने लक्ष्य राखिएको छ ।”पहिला सिँचाइ, सडक र जलविद्युत्मा मात्र सुरुङ निर्माण गरिएकोमा नेपालमा खानेपानी, रेलवे, मेट्रो लगायतमा पनि बनाउने लक्ष्य राखिएको छ । पछिल्लो समयमा मेलम्ची खानेपानी आयोजनाको २७.५ किलोमिटर सुरुङको निर्माण सम्पन्न भएको छ । सन् १९८० मा ६० मेगावाटको कुलेखानी प्रथम, ६९ मेगावाटको मस्र्याङ्दी, ६० मेगावाटको खिम्ती–१, १५ मेगावाटको मोदी खोला, १४४ मेगावाटको कालीगण्डकी लगायतका जलविद्युत आयोजनामा पनि सुरुङ निर्माण कार्य सम्पन्न भएको छ । एसोसियसनका अनुसार पछिल्लो समयमा जलविद्युत्, सिँचाइलगायतका क्षेत्रका ४० आयोजनाले २ सय किलोमिटर बराबरको सुरुङ निर्माण गरिरहेका छन् । ४० मध्ये भेरीबबई बाहेकका ३९ सुरुङ निर्माण गरिरहेका आयोजना जलविद्युत्सँग सम्बन्धित छन् । ३९ मध्ये पनि ३० भन्दा बढी नीजि क्षेत्रले निर्माण गरिरहेका जलविद्युत आयोजना छन् । सुरुङ निर्माणका लागि लामो समय लाग्ने गरेकोमा पछिल्लो समयमा भेरीबबई सिञ्चाई आयोजनामा आधुनिक टनेल बोरिङ मेसिन (टीबीएम) को उपयोग गरिएको छ । “पछिल्लो समयमा विश्वमा नयाँ नयाँ प्रविधिसहितका आधुनिक सुरुङ निर्माण गर्ने उपकरण आएको र विगतभन्दा यसले निर्माणमा सहज बनाएको छ,” टनेल एशोसियसनका अध्यक्ष सुवासचन्द्र सुनुवार भन्छन्, “नेपालमा सुरुङ निर्माणले गति लिन लागेकोले यसबाट ठूला ठूला विकास आयोजना निर्माणमा सहज हुन्छ ।”

निर्माण सम्पन्न २३० किलोमिटर
५ वर्षभित्र २०० किलोमिटर
१० वर्षभित्र ४०० किलोमिटर
स्रोतः नेपाल टनेल एशोसियसन
भ्विष्यको काठमाडौको सुरुङ मार्ग

स्रोत : कारोबार