काठमाडौँ– लामो समयदेखि रोकिएर रहेका तीन महत्वपूर्ण जलविद्युत् आयोजनाको अमेरिकी डलरमा विद्युत खरिद सम्झौता (पीपीए) को प्रक्रिया अगाडि बढेको छ । नेपाल विद्यत् प्राधिकरणले ती जलविद्युत् आयोजनासँग विद्युत् खरिद सम्झौता गर्न लागेको हो ।
यही बैशाख १३ गते प्राधिकरणको सञ्चालक समितिको बैठकले डलर पीपीए सम्बन्धी कार्यविधि स्वकिृत गरेको छ । स्वीकृत कार्यविधिअनुसार २ सय १६ मेगावाटको माथिल्लो त्रिशूली एक। १ सय ६३ मेगावाटको कालीगण्डकी कोबान र १ सय २० मेगावाटको रसुवा भोटेकोसीको डलर पीपीए सम्बन्धी प्रक्रिया अघि प्राधिकरणले जनाएको छ ।
‘तत्कालका लागि ३ वटा आयोजनाको काम अघि बढेको छ र अब अन्य पनि आउने चरणमा रहेको प्राधिकरणले जनाएको छ । माथिल्लो त्रिशुली १ ले प्रसारण सम्झौता गरेको दुई वर्ष बितिसकेको छ । तर कार्यविधि नुहँदा डलर पीपीएको काम अघि बढ्न सकेको थिएन ।
पीपीए हुनुअघि प्राविधिक मूल्यांकन र प्रसारण लाइन सम्झौता गर्नुपर्छ । प्रसारण लाइन सम्झौता हुँदा आयोजनाको विद्युत क्षमता र वाषिर्क विद्युत उत्पादनको अवस्थावारे जानकारी हुन्छ ।
माथिल्लो त्रिशुली आयोजनाको ग्रिड सम्झौता र प्राविधिक मूल्यांकन दुवै सकिएको छ । अहिले पीपीएको लागि मस्यौदा समितिमा यसका बारेमा छलफल भइरहेको प्राधिकरणका प्रवक्ता प्रबल अधिकारी बताउँछन् ।
पारित भएको कार्य्विधिले एक सय मेगावाटभन्दा माथिका आयोजनामा मात्र डलर पीपीए गर्ने व्यवस्था गरिएको छ । यसअघि कार्यविधी नहुँदा डलर पीपीए पास गर्नै गाह्रो हुन्थ्यो भने भए पनि विवादित हुन्थ्यो । जसका कारण प्राधिकरणले लामो समयदेखि डलर पीपीएको काम अघि बढाउन सकेको थिएन ।
नयाँ कार्यविधिअनुसार नेपाल राष्ट्र बैंकले उक्त दिन तोकेको डलरको मूल्यमा सम्झौता हुने प्रवक्ता अधिकारी बताउँछन् । साथै यस्तो पीपीए दर भने सरकारले तोकेबमोजिम हुने र कुनै जोखिम भए त्यसको निरुपणका लागि छुट्टै कोषको व्यवस्था गरिने भएको छ । सरकारले यसरी पीपीएका कारण विद्युत प्राधिकरणको आर्थिक अवस्थामा असर नपुगोस् भनेर हेजिङ फन्ड समेत निर्माण गर्न लागेको छ ।
केन्द्रीइ बैंकले नै नियमन गर्ने गरी हेजिङ फन्डको स्थापना गर्ने कुरा भएको छ,’ प्राधिकरणका प्रवक्ता अधिकारीले भने डलरमा पीपीए भएका आयोजनाहरु सञ्चालनमा आउन लागेपछि हेजिङ फन्ड स्थापना हुन्छ । ‘
अमेरिकी डलरमा पीपीए गर्दा जलाशय, अर्धजलाशय र नदी प्रवाही आयोजनाका लागि सरकारले तोकेको दरमै गरिने प्रवक्ता अधिकारीले बताउँछन् ।
यस्तो छ विद्युत् महसुल
प्राधिकरणले जलाशययुक्त आयोजनाको वर्षमा प्रतियुनिट ६ रुपैयाँ ३५ पैसा देखि ७ रुपैयाँ १० पैसा र हिउँदमा प्रतियुनिट १२ रुपैयाँ ४० पैसा पीपीए दर तोकेको छ । त्यस्तै पिकिङ रन अफ दि रिभरमा भने बर्षातमा प्रतियुनिट ४ रुपैयाँ ८० पैसा र हिउँदमा प्रतियुनिट ८ रुपैयाँ ४० पैसा देखि १० रुपैयाँ ५५ पैसा तोकेको छ ।
@ अर्थ संसार